Plastik ürünlerde parça tasarımı süreci

Eğer başlangıç çalışması için yeterli zaman harcanmaz ise endüstriyel tasarımcı, parça tasarımcısı, kalıpçı, üretici arasında bir tartışmalar zinciri başlar ki; bu tartışmaların ne sonu gelir ne de tartışmalardan olumlu bir sonuç çıkar.

Bir parça düşünürken genellikle aşağıdaki genel beklentiler içine girilir.

Tabii ki bu beklentilerin hepsinin birden karşılanması teknik birimleri zor bir süreç içine sokar. "Parça kaliteli olsun" başlığının altında aslında tüm bir sürecin kaliteli olma zorunluluğu yatar. Süreçteki tüm adımların doğru atılmış olmasını gerektirir.

Örneğin;

Parçada bir sorun varsa önce üretici potaya girer fakat kesin olarak kalıpta problem vardır. Eğer kalıpta sorun yoksa parça tasarımı hatalıdır. Parça tasarımında da sorun varsa zaten Endüstriyel Tasarım böyle istemiştir. Bu döngüye giren sektör ekibi artık kısır döngüye girmiş demektir. Sorunları çözmenin en etkin yolu işin başında tüm süreç ekiplerinin bilgilerinin endüstriyel tasarım aşamasında değerlendirmeye alınarak her adımda bir sonraki süreç verileri değerlendirilerek sonuca gidilmesidir.

Hammadde seçimi fazında birçok parametre bir arada değerlendirilmeli ve en uygun fiyat ile en çok fonksiyon sağlayan malzeme seçilmelidir. İşte burada "parça kaliteli olsun" derken "hammadde seçim kalitemiz" ne kadar iyi diye düşünmek gerekir.

Isı ile karşılaşacak mı? Elektriksel bir ark var mı? Esnek mi olsun? gibi sorular sorulmalıdır.

Hammadde nasıl olsun diyerek yola çıktığımızda genellikle aşağıdaki başlıklar düşünülür.

Sürecin her adımını, bu adımda "ne kadar kaliteliyiz" diyerek değerlendirme yaparak geçmek süreci hep daha iyiye taşır.

Örnek olarak resim çizme kalitesi, kalıpçı seçme kalitesi, teklif isteme kalitesi, kalıp deneme kalitesi, üretimdeki makinenin kalitesi, operatörün kalitesi gibi her adımdaki kaliteyi sorgulamak gerekir.

Tasarım kalitemiz nedir? Tasarım arşivi var mı? Benzer parça örnekleri üzerinden çalışılabiliyor mu? Mold flow analiz yapılabiliyor mu? Çizilen parça teknik resminde tüm istenenler anlatılabilmiş mi? Verilen toleranslar parçadan beklentileri karşılıyor mu yoksa gereğinden fazla mı?

Kalıpçı seçerken kalıpçının uzmanlaştığı sektör, makine parkı, yaptığı kalıpla ile ilgili geri bildirim bilgilerini toplayarak seçim yapmak gerekir. Kalıpçı ile uzun süreli çalışılmış ise yaptığı kalıpların verimliliği incelenmeli.

Üretim prosesi seçerken enjeksiyon mu olsun, termoform yaparsak daha verimli mi olur? Yıllık adetlerimizi hangi üretim yöntemi karşılar? Mevcut makinelerimizle bu parçayı üretebilir miyiz gibi soruları sormalıyız. Örneğin; çift renk düşüncesi varsa aynı makinede 2 barel gereksinimine bakılmalıdır.

Üretilen parça, üretildikten sonra nelerle karşılaşacak, bunun için de aşağıdaki şemada görülen bir dizi soruyu sormak ve net cevaplarını belirlemek gerekir.

Üretilen plastik parçanın yaşamı boyunca başına neler geleceğini tespit etmek ve buna göre tasarımı şekillendirmek üreticinin başına gelecekleri de önceden engellemiş olur. En önemli adımlardan biri de gizli maliyet faktörlerinin baştan göz önüne alınması üretilecek parçanın gerçek maliyetinin bulunmasını sağlar.

Örnek olarak; kalıp tasarımının gereğinden fazla maliyet getirecek maça sistemi ile yapılması, seçilen hammaddenin uzun süre kurutma gerektiren bir malzeme olması, test yöntemleri, fire olan parçaların kırma olarak kullanılamaması gibi sorunlar parça maliyetini direkt etkiler.