Termoform kalıpları ve kalıp çıkarmada dikkat edilecek hususlar

Thermoform kalıplama ile plastik üretimi diğer plastik üretim süreçleri arasındaki en ucuz uygulamayı sağlar. Aşağıda farklı kalıp türleri verilmektedir:

Ahşap Paternler

Genellikle ilk tasarım aşamasında kullanılmaktadır. Görece ucuzdur ve kolaylıkla değişiklik yapılmasını sağlar. Tasarım ve parça özelliklerinin tamamlanması üzerine ahşap patern seramik kompozit kalıp veya dökme alüminyum kalıp oluşturmak amacıyla kullanılır.

Dökme Alüminyum Kalıplar

Dökme alüminyum kalıplar dökümhanede dökülmektedir. Tipik olarak şekillendirilen plastiğin ısısını düzenleyerek üretimi hızlandırmak amacıyla içlerinden geçen sıcaklık kontrol hatları bulunmaktadır. Alüminyum kalıplar dişi veya erkek olabilir ve aynı zamanda basınçlı şekillendirme uygulamalarında kullanılabilir. Bu kalıp türünün dezavantajı maliyetli olmasıdır.

İşlenmiş Alüminyum Kalıplar

Dökme alüminyum benzeridir fakat CNC tezgahı veya CAD programı kullanılarak bütün alüminyum bloktan kesilir. Tipik olarak işlenmiş alüminyum ince malzemeden yapılan parçalarda kullanılmaktadır ve pahalıdır.

Kompozit Kalıplar

Kompozit kalıplar dökme veya işlenmiş alüminyum kalıplara göre daha düşük maliyetli bir alternatiftir. Uzun süre dayanır ve iyi parça kalitesi sunar. Kompozit kalıplar tipik olarak sıvı halden zaman içinde katı hale geçen dolgu reçinelerden imal edilmektedir.

Prototipler veya kısa süreli uygulamalar için genellikle ahşap kalıplar kullanılmaktadır. Uzun süreli uygulamalar için metal kalıplar tercih edilmektedir. Düşük kalıp çekmesi oranları bulunan ince parçalar için işlenmüş alüminyum kalıplar kullanılabilir. Dökme alüminyum kalıplar tipik olarak büyük çekme oranlarına sahip parçalar için kullanılmaktadır. Maliyet etkin kompozit materyaller ise kısa süreli üretimlerde kullanılmaktadır ve sınırlı ömürleri vardır.

Kalıp Çıkarmada Dikkat Edilmesi Gerek Hususlar

Dikkate alınması gereken noktalar arasında yüzey hazırlığı malzeme seçimi, vakum deliğinin yerleştirilmesi, gevşek çekirdekler, pnömatik çekirdekler, ler ve çekme oranları yer almaktadır. Eklem hatlarındaki vakum delikleri en etkili fakat görünmez olacakları noktalara yerleştirilirler. Tipik olarak vakum delikleri en fazla 2,54 mm çapa sahiptir.

Son parça yüzey gereksinimlerine göre pozitif veya negatif kalıp tipi seçilmektedir. Parça negatif kalıba yerleştiriliyorsa, son parçanın dış yüzeyi kalıp boşluğu ile aynı yüzey yüksekliğine sahip olacaktır. İç yüzey verilen yüksekliğe yakın olacaktır ve ilk plaka ile aynı yüzey özelliklerine sahip olacaktır. Bunun aksine plaka pozitif kalıp içerisine yerleştirilirse iç yüzey konveks kalıpla aynı olacaktır ve dış yüzeyi buna benzer olacaktır.

Pozitif ve negatif kalıplar belirli bir parçada farklı incelme biçimler göstermektedir. Kalıp yüksekliği çok ince olmadığı sürece kalıp yüksekliğine uyması için esnetildikçe plakada ciddi incelme oluşacaktır. Örnek olarak tepsi parçası gösterilebilir. pozitif kalıpta plaka konveks form üzerine yerleştirildiğinden, üst yüzeyle temas halindeki bölüm (tepsinin tabanına karşılık gelir) hızlıca katılaşmakta ve neredeyse hiç esnememektedir. Bunun sonucunda kalın bir taban oluşur fakat tepsi duvarında ciddi incelme meydana gelir. Bunun aksine negatif kalıpta, soğuk yüzeyle temas etmeden önce esneme ve incelmenin daha eşit dağılımı sağlanmaktadır.

Ham Maddeler: Yaygın olarak kullanılan termoform plastikler polieliten, polipropilen, PET, polistiren, HIPS, ABS, PC, selüloz asetad, PVC ve akriliktir (PMMMA). Yalnızca termoplastikte termoform uygulanabilir.  Çünkü termoset plastikler hali hazırda çapraz bağlantılıdır ve yeniden ısıtma ile yumuşatılmamaktadır.

Uygulamalar: Termoform ile seri üretim yapılan ince film ambalaj ürünleri arasında dış ambalaj ve giydirmeler bulunmaktadır. Kozmetik, bakım ürünleri, küçük aletler ve tespit aletleri (çiviler, vidalar, vb.) gibi sarf malzemelerine çekici bir görünüm kazandırmak için kullanılmaktadır. İnce katmanlı termoform (2 mm kalınlıktan az) genellikle tek kullanımlık bardaklar, kaplar, kapaklar, tepsiler, örtüler ve diğer tüketici ürünlerinin ambalajında kullanılmaktadır. Kalın katmanlı termoform (3 mm kalınlıktan fazla) araç kalıpları ve gösterge panoları, küvetler, kontörlü tavan pencereler, soğutucu ürünleri, otomotiv bileşenleri, uçak sanayi (ön camlar, iç paneller, kolçaklar, servis tepsileri, vb.) oyuncaklar, elektronik ekipmanlar, iş makineleri, bot karinaları, ışık difüzörleri, reklam panoları, denizcilik sektörü ve plastik paletlerde kullanılmaktadır.